Web Nedir?

Web, modern toplumun vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Günümüzde milyarlarca insan, bilgiye erişmek, iletişim kurmak, alışveriş yapmak ve eğlenmek için interneti kullanmaktadır. Bu makalede, webin evrimi, önemi ve etkileri üzerine derinlemesine bir inceleme yapılacaktır.

Web Nedir?

Web kavramı, CERN’de bir bilgisayar programcısı olan Tim Berners-Lee’nin HTML adlı metin işaretleme dilini geliştirmesiyle oluşmuştur. Web, internet üzerinde yayınlanan ve birbirine bağlantılarla ulaşılabilen sayfaların ve kaynakların toplamıdır. Web, internetin en popüler ve yaygın kullanılan servisidir. Web sayfaları HTML, CSS ve JavaScript gibi dillerle oluşturulur ve web tarayıcıları tarafından görüntülenir. Web sayfaları, web sunucularında depolanır ve web protokolü (HTTP) aracılığıyla isteklere yanıt verir.

Web, bir web tarayıcısı tarafından erişilebilen sayfalardan oluşan internetin bir alt kümesi olan World Wide Web’in ortak adıdır. Birçok kişi web kavramının internet ile aynı olduğunu varsayar ve bu terimleri birbirinin yerine kullanır. Web’in temelini internet oluşturur.

World Wide Web, Dünyayı saran web diye açıklayabiliriz. Kısaca web sözcüğü ile de ifade edilir.

Web; okuma, dokunmuş, ağ, örümcek ağı, internet, (bed, bing) ağ, ağ gibi karışık şey veya tertip, dokuma, dokunmuş kumaş, mak, bağlantı levhası, şebeke, zar ve perde anlamlarında da kullanılır.

İngilizcedeki web sözcüğünden gelmektedir. Kumaş dokusundan esinlenerek, bilgisayar ağını ifade etmek için kullanıldığı söylenebilir. Ancak, bu açıklama, yalnızca donanım anlamını içerdiğinden, web’in bu günkü anlamını açıklayamaz. Web, internet üzerindeki servislerden birisidir. İnternet üzerinde yazı, grafik, resim, ses ve hareketli görüntülerden oluşan dökümanları uzaktaki bilgisayarlara iletir. Bu hizmetin görülebilmesi için geri planda çalışan bir çok yazılım vardır. Kullanıcı, bunları görmez ve bilmez. O, kullanıcı dostu bir grafiksel arayüz yardımıyla www servisinden kolayca yararlanır.

Bilgisayar ekranında gördüğümüz her bir web dokümanına bir web sayfası denir. Bir kişi ya da kurum, hazırladığı bütün web sayfalarını bir araya getirerek bir web sitesi oluşturabilir. Her web sitesinin internet üzerindeki yerini belirleyen bir adresi vardır. Buna URL (Uniform Resource Locator) denilir.

Web dokümanları internete bağlı her bilgisayardan yayımlanabilir ve görülebilir. Yayımı ve görüntüyü sağlayan özel yazılımlar olmadan ne yayım olur ne de görüntü sağlanır.

Web, bilgiye erişimi kolaylaştıran, iletişimi artıran ve eğitim, eğlence, ticaret gibi pek çok alanda fayda sağlayan bir teknolojidir. Web’in gelişimi ve yaygınlaşması ile birlikte internetin önemi de artmıştır. Web’in geleceği ise yapay zeka, sanal gerçeklik, nesnelerin interneti gibi yeni teknolojilerle şekillenecektir.

Web, İnternet üzerindeki çeşitli bilgi kaynaklarının, web sitelerinin ve diğer dijital içeriklerin bir araya geldiği geniş bir kavramı ifade eder. Web, kullanıcıların belge, görüntü, video, ses, uygulama ve diğer medya türlerini paylaşmasına, erişmesine ve etkileşimde bulunmasına olanak tanır.

Web aşağıdaki unsurları kapsar:

1- Web Siteleri: Web siteleri, HTML, CSS, JavaScript ve diğer web teknolojileri kullanılarak oluşturulan ve sunulan sayfaların bir koleksiyonudur. Her web sitesi benzersiz bir URL’ye sahip olabilir ve kullanıcılar bu URL’leri tarayıcılarına girerek sitelere erişebilirler.

2- Web Tarayıcıları: Web tarayıcıları, kullanıcıların web sitelerine erişmek, içerikleri görüntülemek ve etkileşimde bulunmak için kullandıkları yazılımlardır. Örnek olarak Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge, Safari ve Opera gibi tarayıcılar bulunur.

3- Web İçerikleri: Webde bulunan içerikler çok çeşitli olabilir. Bunlar metinler, görüntüler, videolar, ses dosyaları, animasyonlar, grafikler, belgeler, veritabanları, uygulamalar, oyunlar ve daha fazlasını içerebilir. İnternet kullanıcıları, web sitelerini ziyaret ederek ve içeriklere erişerek bu içeriklerle etkileşime girebilirler.

4- Web Uygulamaları: Web uygulamaları, kullanıcıların bir tarayıcı aracılığıyla çalışan uygulamalardır. Web uygulamaları genellikle web tarayıcısında çalışan yazılımlardır ve kullanıcılara e-posta, sosyal medya, e-ticaret, haberler, finansal hizmetler, oyunlar, sağlık hizmetleri ve daha fazlasını sunabilir.

5- Web Protokolleri: Web, HTTP (Hypertext Transfer Protocol) ve HTTPS (HTTP Secure) gibi iletişim protokollerini kullanır. Bu protokoller, web tarayıcıları ve web sunucuları arasında bilgi alışverişi yapılmasını sağlar.

6- Arama Motorları: Arama motorları, kullanıcıların webde bilgi bulmalarına yardımcı olan özel web siteleridir. Örnek olarak Google, Bing, Yahoo ve Yandex gibi arama motorları bulunur. Arama motorları, web sitelerini tarama ve dizinleme yaparak kullanıcılara arama sonuçları sunar.

Bu unsurlar webin temel bileşenlerini kapsar, ancak web sürekli gelişiyor ve yeni teknolojiler, standartlar ve uygulamalar ortaya çıkıyor. Dolayısıyla webin kapsamı zamanla değişebilir ve genişleyebilir.

Web sayfaları özel bir programlama dili ile yazılır. Bu dile HTML (Hypertext Markup Language) denir. Bu dil yalnız yazıları değil grafik, resim, ses iletimini de yapabilmektedir. Yazı, resim ve grafiklere hareket katarak, kısaca video diye adlandırılan dinamik web sayfaları oluşturulabilmektedir. Bunların hazırlanabilmesi için çok sayıda yazılım kullanılır. Bu yazılımların her biri ayrı uzmanlık ister. Ancak, kullanıcı bunları bilmek zorunda değildir. Web sayfasını hazırlayanlar, kullanıcının önüne etkileşimli kullanıcı dostu menüler koyarlar. Fare yardımıyla, kullanıcı, web servisinin izin verdiği her işi yapabilir.

Web sunucusunda barındırılan ve bir alan adıyla erişilebilen web sayfalarının bütünüdür. Birden çok web sayfası web sitesini oluşturur.

Örnekler: www.google.com, www.wikipedia.org, www.bing.com.

Web sitesinin bir parçası olan ve kullanıcıya dinamik ve interaktif bir deneyim sunan yazılımdır.

Örnekler: Gmail, Facebook, Twitter.

Web sitesi ve web uygulaması kavramları sıklıkla birbirine karıştırılan veya eş anlamlı olarak kullanılan terimlerdir. Ancak bu iki kavram arasında önemli farklar vardır. Web sitesi ile web uygulaması arasındaki farkları üç ana başlık altında inceleyeceğiz: etkileşim, entegrasyon ve kimlik doğrulama.

Web sitesi, kullanıcıya bilgi sunan veya tanıtım yapan bir platformdur. Web sitesinde kullanıcı, sadece sayfalar arasında gezinebilir, metinleri okuyabilir veya videoları izleyebilir. Web uygulaması ise kullanıcıya bilgi sunmanın yanında, onunla etkileşime geçen bir platformdur. Web uygulamasında kullanıcı, veri girişi yapabilir, verileri değiştirebilir veya uygulamadan geri bildirim alabilir. Örneğin, bir e-ticaret sitesi bir web uygulamasıdır çünkü kullanıcı, ürünleri seçebilir, sepete ekleyebilir, ödeme yapabilir ve sipariş durumunu takip edebilir.

Web sitesi, genellikle tek başına çalışan bir platformdur. Web sitesi, kendi sunucusundan veya başka kaynaklardan aldığı verileri kullanıcıya gösterir. Web uygulaması ise genellikle başka sistemlerle entegre çalışan bir platformdur. Web uygulaması, kendi sunucusunun yanında başka sunucularla veya API’lerle iletişim kurar ve verileri işler veya paylaşır. Örneğin, bir sosyal medya uygulaması bir web uygulamasıdır çünkü kullanıcı, kendi profilini oluşturabilir, başka kullanıcılarla iletişim kurabilir ve başka platformlara bağlanabilir.

Web sitesi, genellikle herkese açık olan bir platformdur. Web sitesine erişmek için kullanıcının kimliğini doğrulamasına gerek yoktur. Web uygulaması ise genellikle özel olan bir platformdur. Web uygulamasına erişmek için kullanıcının kimliğini doğrulaması gerekir. Örneğin, bir banka uygulaması bir web uygulamasıdır çünkü kullanıcı, hesabına giriş yapmak için şifre veya güvenlik kodu gibi bilgileri girmelidir.

Sonuç olarak, web sitesi ile web uygulaması arasındaki farkları anlamak için etkileşim, entegrasyon ve kimlik doğrulama kavramlarına bakmak yararlı olacaktır. Bu kavramlar sayesinde web platformlarını daha iyi tanıyabilir ve ihtiyaçlarımıza uygun olanları seçebiliriz.

Web sayfalarını depolayan ve isteklere yanıt veren yazılımdır. İnternete bağlı olan ve bir IP (Internet Protocol) numarası olan her bilgisayar web sunuculuğu yapabilir. Hazırlanan bir web sayfasının internette yayımlanabilmesi için sunumu yapan bir yazılımın olması gerekir. Bunu yapan çeşitli yazılımlar vardır. En yaygın olanı Apache Server adıyla bilinen yazılımdır. İnternete bağlı ve üzerinde bir web sunucu yazılımı olan bilgisayar bir web sunucudur. Bir web sunucu bir çok web sayfasını ve web sitesini yayımlayabilir. Bu işi yapan bilgisayarlara web sunucuları denir. Web sunuculuğu yapan bir çok ticari ve resmi kuruluş vardır.

Örnekler: Apache, Nginx, IIS.

Web sayfalarını görüntülemek ve kullanıcı etkileşimi sağlamak için kullanılan yazılımdır. Zamanla, bu yazılımlara başka işlevler de yüklenmiştir. Örneğin, e-posta, newsgroups vb. Web tarayıcıları arasında en yaygın olanları Lynks, Mosaic, MS Internet Explorer ve Netscape Navigator ’dır. Bunlara ek olarak yeni web tarayıcıları ortaya çıkmıştır. Opera, NeoPlanet gibi web tarayıcıları bunlara gösterilebilecek iyi örneklerdir. Bunlar hemen hemen benzer işlevlere sahiptir. Aralarında, ayrılıklar, ek hizmetlerle ilgilidir. Özellikle, Opera küçük boyutu ve hızıyla dikkat çekicidir. Kullanıcı, genellikle ilk alıştığı web tarayıcısını tercih eder. Web tarayıcıları ücretsizdir. İnternet’ten indirilebilir¹.

Örnekler: Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge.

(1) Başkent Üni. “Web Nedir” Erişim tarihi: 09/06/2023. https://mail.baskent.edu.tr/~tkaracay/etudio/ders/internet/html/htmlbasics/web.htm