İnternet Nedir?

İnternet, günümüzdeki dijital çağın belkemiğini oluşturan bir ağdır. İnsanların bilgiye erişimini, iletişimi ve iş yapma biçimlerini kökten değiştiren bu teknoloji, dünya çapında milyarlarca insanın hayatına dokunuyor. Bu makalede, internetin tanımını, internet tarayıcılarını, nasıl ortaya çıktığını, nasıl çalıştığını ve insanlığın yaşam tarzını nasıl dönüştürdüğünü inceleyeceğiz. Ayrıca, internetin gelecekte neler getirebileceğine dair öngörülerde bulunacağız.

İnternet, önünüzdeki bilgisayar ve elinizde ki cep telefonu dahil, dünyadaki milyonlarca bilgisayarı ya da cep telefonunu birbirine bağlayan bilgisayar ağlarından oluşan bir topluluktur.

İnternet, dünyanın her yerindeki bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan küresel bir ağdır. İnternet sayesinde, insanlar e-posta, sosyal medya, web siteleri, video konferanslar ve daha birçok hizmetten yararlanabilirler. İnternetin tarihi 1960’lı yıllara dayanmaktadır. O zamanlar ABD Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen ARPANET adlı bir proje ile başlamıştır. ARPANET, farklı yerlerdeki araştırma merkezlerinin bilgi paylaşmasını kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Daha sonra ARPANET, diğer ağlarla bağlantı kurarak büyümüş ve bugünkü İnternetin temelini oluşturmuştur.

İnternetin çalışma şekli, bilgisayarların birbirleriyle veri alışverişi yapmasıdır. Bu veriler, küçük parçalara bölünerek paketler halinde gönderilir. Her paketin bir kaynak ve bir hedef adresi vardır. Paketler, ağdaki yönlendiriciler (router) adı verilen cihazlar tarafından en uygun yola göre iletilir. Paketler hedefe ulaştığında, tekrar birleştirilerek orijinal veriyi oluşturur. Bu şekilde, İnternet üzerinden metin, ses, görüntü ve diğer türdeki veriler aktarılabilir.

İnternet, bir dizi donanım, yazılım ve protokolün bir araya gelmesiyle çalışan küresel bir bilgi iletişim ağıdır. İnternetin çalışma şekli karmaşık olsa da, temel olarak şu adımlardan oluşur:

1- İstemci ve Sunucu

İnternet kullanıcısı, bilgisayar, telefon veya başka bir cihazda bulunan bir istemci programını kullanarak internete bağlanır. İstemci, sunuculara (web siteleri, e-posta sunucuları vb.) istekler gönderir ve yanıtlar alır. Sunucular, internet üzerindeki kaynaklara erişimi sağlayan bilgisayar sistemleridir.

2- IP Adresi

İnternet Protokolü (IP) adı verilen bir protokol, her cihaza benzersiz bir tanımlayıcı olan IP adresi atar. İstemciler ve sunucular, verileri birbirlerine iletmek için IP adreslerini kullanır.

3- Paketleme

İstemci, verileri iletmek istediği sunucuya göndermek için bu verileri “paketler” halinde böler. Her paket, hedefe ulaşması için bir kaynak IP adresi, hedef IP adresi ve diğer bilgileri içerir.

4- Yönlendirme

Paketler, internet üzerindeki bir dizi yönlendirici veya ağ geçidi denilen cihazlar aracılığıyla iletilir. Yönlendiriciler, paketleri alır ve hedefe en iyi şekilde yönlendirmek için IP adresleri ve diğer bilgileri kullanır.

5- Protokoller

İnternet üzerindeki veri iletişimi, bir dizi protokol kullanılarak gerçekleştirilir. Örneğin, İnternet Protokolü (IP), veri paketlerini adreslemek ve yönlendirmek için kullanılır. Transmission Control Protocol (TCP) ve User Datagram Protocol (UDP) ise veri aktarımını düzenlemek için kullanılır.

6- İletim ve İletişim

Paketler, internet üzerindeki bağlantı noktaları veya portlar aracılığıyla iletilir. İstemci ve sunucu arasındaki veri alışverişi, istemci tarafından başlatılan bir istek ve sunucu tarafından yanıt verilerek gerçekleşir.

7- İçerik Sunma

Sunucu, istemcinin taleplerini yerine getirir ve istenen içeriği (web sayfası, dosya, e-posta vb.) istemciye gönderir.

8- Veri Alışverişi

İstemci, sunucudan gelen yanıtları alır ve bu yanıtları çözerek kullanıcıya sunar. İnternet tarayıcıları veya diğer istemci programlar, bu verileri kullanıcı dostu bir şekilde gösterir.

Bu süreç, veri alışverişinin hızlı ve etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlar. İnternetin çalışma şekli, bu temel adımlara dayanır ve birçok farklı bileşeni içerir. Ayrıca, güvenlik, veri şifreleme, kablosuz iletişim ve diğer konular gibi birçok başka faktör de internetin çalışma şeklini etkiler.

İnternet devamlı değişen ve büyüyen bir bilgi kaynağıdır. İnternet, bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır. Yaratıldığı 1960’lı yıllardan beri sürekli büyüme gösteren internet şu anda ticari, eğitim ve kişisel amaçlarla milyonlarca kişi tarafından kullanılmaktadır. 1980’lerde Ulusal Bilim Vakfı tarafından yeni bir ABD omurgasının finansmanı için toplanan özel fonlar, dünya çapında katılım ve birçok özel ağın birleşmesine neden olmuştur. 1990’larda uluslararası bir ağın yaygınlaşması ile İnternet, modern insan hayatının temelinde yer almıştır.

İnternet, günümüzde en yaygın kullanılan bilgi kaynaklarından biridir. İnternet üzerinde milyonlarca web sitesi bulunur ve bu siteler aracılığıyla çeşitli konularda bilgi edinilebilir.

İşte bazı popüler internet bilgi kaynakları:

Wikipedia: Wikipedia, kullanıcıların katkıda bulunabileceği ve düzenleyebileceği bir çevrimiçi ansiklopedidir. Çeşitli konularda geniş bilgi sağlar.

Google: Google, internet üzerinde arama yapmak için en yaygın kullanılan arama motorudur. Arama sonuçları, web sitelerine erişmek ve çeşitli konularda bilgi edinmek için kullanılabilir.

Stack Exchange: Stack Exchange, çeşitli konular üzerinde soru sorma ve cevap alma platformlarına sahip olan bir topluluktur. Stack Overflow, Stack Exchange’in popüler bir parçasıdır ve özellikle yazılım geliştirme ve bilgisayar bilimi alanlarında bilgi edinmek için kullanılır.

TED Talks: TED Talks, düşünce liderlerinin ve uzmanların sunumlarının yer aldığı bir video platformudur. Çeşitli konuları kapsar ve ilham verici, eğitici konuşmalar sunar.

Khan Academy: Khan Academy, ücretsiz eğitim materyalleri sunan bir çevrimiçi öğrenme platformudur. Matematik, bilim, tarih, sanat ve daha fazlası gibi birçok konuda interaktif dersler sunar.

GitHub: GitHub, yazılım geliştirme projelerinin barındırıldığı ve paylaşıldığı bir platformdur. Programlama dilleri, proje yönetimi ve diğer teknik konular hakkında bilgi edinmek için kullanılabilir.

Quora: Quora, kullanıcıların sorular sormasına ve uzmanların bu soruları cevaplamasına izin veren bir soru-cevap platformudur. Çeşitli konularda genel ve uzman görüşlerini bulmak için kullanılabilir.

Elbette, internet üzerinde birçok başka bilgi kaynağı da bulunmaktadır. Ancak bu kaynaklar genel olarak güvenilirlik ve doğruluk konularında dikkatli olunması gereken yerlerdir. Her zaman doğruluklarına güvenilir kaynakları tercih etmek ve farklı kaynakları karşılaştırarak bilgi edinmek önemlidir.

1985 yılında kullanılmaya başlayan İngilizce Internet kelimesi, “kendi aralarında bağlantılı ağlar” anlamına gelen Interconnected Networks teriminin kısaltmasıdır. Inter- öneki İngilizcede arasında ve karşılıklı anlamlarına gelir. Net kelimesi ise ağ anlamına gelir. Zaman zaman İnternet kelimesi yerine kullanılan “WWW” kısaltması ise World Wide Web (Dünya Çapında Ağ) sözcüklerinin akronimidir ve İnternet ile eş anlamlı değildir. İnternetin en popüler uygulamalarından biri World Wide Web (WWW) veya kısaca Web’dir. Web, İnternet üzerinde yayınlanan sayfaların oluşturduğu bir sistemdir. Web sayfaları, HTML adı verilen bir dille yazılır ve tarayıcı (browser) adı verilen programlar tarafından görüntülenir. Web sayfaları arasında bağlantılar (link) bulunur ve bu bağlantılar sayesinde kullanıcılar farklı konulara kolayca erişebilirler. Web sayfalarının adresleri URL (Uniform Resource Locator) adı verilen bir formatla belirlenir. Örneğin https://www.bing.com URL’si Bing arama motorunun web sayfasının adresidir.

Kişisel bilgisayarlar ile İnternet’e bağlanabilmek için genellikle bir telefon hattına ihtiyacı vardır. Bunun yanında uydu, kablo ve Wi-Fi diye adlandırılan radyo yayınlarıyla da İnternet’e bağlanılabilir. En yaygın olanı ise bir analog modem ile belli hızda bir İnternet servisi veren bir şirketin hizmetinden yararlanmaktır. Modemin ayarları şirketin verdiği servis telefon numarası ve özelliklerine göre ayarlanıp, bağlan komutu verilir. Analog modem bilgisayarın dijital verileri (bits) çeşitli ses frekanslarına çevirip telefon hattından İnternet servisine ulaştırmakta olup tersine aynı yöntemle verileri almaktadır.

Internet’e bağlandıktan sonra bu büyük çeşitlilikteki bilgileri görebilmek için internet tarayıcılarından Crome, Opera veya Internet Explorer’ı kullanabiliriz. Ayrıca bu bilgileri kendi belgelerinize katabilir veya bir dosya olarak bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz. İnternet tarayıcıları, web sayfalarını görüntülemek için kullanılan programlardır. İnternet tarayıcıları, web sunucularından aldıkları HTML, CSS, JavaScript gibi dosyaları yorumlayarak web sayfalarını oluştururlar. İnternet tarayıcıları aynı zamanda kullanıcıların web sayfaları arasında gezinmesini, arama motorlarını kullanmasını, çerezleri yönetmesini ve indirme işlemlerini yapmasını sağlarlar.

İnternet tarayıcıları, farklı özellikler ve performanslar sunarlar. Bazı internet tarayıcıları daha hızlı, daha güvenli, daha esnek veya daha kullanıcı dostu olabilirler. İnternet tarayıcıları arasında en popüler olanları Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge, Safari ve Opera‘dır. Bu internet tarayıcıları arasında hangisinin en iyi olduğu ise kullanıcının ihtiyaçlarına ve tercihlerine bağlıdır.

İnternet tarayıcıları, internetin gelişimiyle birlikte sürekli olarak yenilenmektedir. İnternet tarayıcıları, yeni web standartlarını desteklemek, yeni özellikler eklemek, güvenlik açıklarını kapatmak ve performanslarını artırmak için sık sık güncellenirler. İnternet tarayıcıları ayrıca eklentiler, temalar, uzantılar gibi özelleştirme seçenekleri sunarlar. Bu sayede kullanıcılar internet tarayıcılarını kendi zevklerine ve ihtiyaçlarına göre ayarlayabilirler.

İnternet tarayıcıları, günümüzde internetin vazgeçilmez bir parçasıdır. İnternet tarayıcıları sayesinde kullanıcılar bilgiye erişebilir, eğlenebilir, iletişim kurabilir ve iş yapabilirler. İnternet tarayıcıları, web teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte daha da gelişecek ve kullanıcılara daha iyi bir internet deneyimi sunacaktır.

Günümüzde özellikle mobil İnternet aygıtlarıyla hemen hemen her yerden İnternet’e erişilebilir. Kablosuz ağ bağlantısını destekleyen cep telefonları, taşınabilir oyun konsolları, dizüstü bilgisayarlar gibi cihazlarla kullanıcılar istedikleri zaman istedikleri yerden İnternet’e ulaşabilirler.

Mobil internet, cep telefonları, tabletler ve diğer taşınabilir cihazlar aracılığıyla internete erişim sağlayan bir teknolojidir. Mobil internet, kablosuz ağlar ve veri iletimi için cep telefonu operatörlerinin altyapılarını kullanır.

Mobil internet hizmeti genellikle 3G, 4G veya 5G gibi mobil iletişim standartlarını kullanarak sunulur. Bu teknolojiler, yüksek hızda veri iletimi sağlamak için kablosuz ağları kullanır. Yeni nesil 5G teknolojisi, daha yüksek hızlar, daha düşük gecikme süreleri ve daha fazla cihaz bağlantısı sağlama potansiyeline sahiptir.

Mobil internet hizmeti, cep telefonu operatörlerinden mobil veri planı satın alarak veya Wi-Fi ağlarına bağlanarak kullanılabilir. Mobil veri planları genellikle bir aylık süre için belirli bir veri kotasıyla gelir. Bu veri kotası, indirme, yükleme, web tarama, e-posta kontrolü, sosyal medya kullanımı ve diğer internet faaliyetleri için kullanılabilir.

Mobil internetin avantajları şunlardır:

1- Taşınabilirlik: Mobil internet, her yerde internete erişim sağlar. Cep telefonunuz veya tabletinizle internete bağlanarak, seyahat halindeyken, iş yerinde, kafe veya park gibi halka açık alanlarda internete erişebilirsiniz.

2- Hız ve performans: Gelişmiş mobil iletişim standartları olan 4G ve 5G, yüksek hızlı veri iletimi sağlar. Bu sayede video akışı, yüksek çözünürlüklü medya indirme ve hızlı web tarama gibi yoğun veri kullanımı gerektiren işlemleri sorunsuz bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.

3- Geniş kapsama alanı: Mobil operatörler genellikle geniş bir kapsama alanına sahiptir. Bu sayede şehirlerde, kırsal bölgelerde ve seyahat ederken bile genellikle iyi bir sinyal bulabilirsiniz.

4- Paylaşım yeteneği: Mobil internet, Wi-Fi hotspot özelliği sayesinde başka cihazlarla da paylaşılabilir. Bir Wi-Fi hotspot oluşturarak, başka bir cihazın internete erişmesini sağlayabilirsiniz.

Mobil internetin dezavantajları şunlar olabilir:

1- Veri sınırlamaları: Mobil veri planları genellikle belirli bir veri kotasıyla sınırlıdır. Bu kota aşıldığında, hız düşebilir veya ek ücretler ödemek zorunda kalabilirsiniz.

2- Sinyal sorunları: Bazı bölgelerde mobil sinyal gücü düşük olabilir veya hiç sinyal alamayabilirsiniz. Bu, internet bağlantınızın yavaşlamasına veya kesintiye uğramasına neden olabilir.

3- Güvenlik riskleri: Açık Wi-Fi ağlarında gezinmek veya güvenilmeyen kaynaklardan uygulama indirmek gibi bazı güvenlik riskleri bulunmaktadır. Kişisel ve finansal bilgilerinizi korumak için güvenli internet bağlantılarına ve güvenilir kaynaklara dikkat etmek önemlidir.

Mobil internet, taşınabilirlik ve her yerde erişim sağlama avantajıyla günümüzde yaygın olarak kullanılan bir hizmettir. Teknolojik gelişmelerle birlikte mobil internet hızı ve performansı sürekli olarak iyileştirilmektedir.

İnternetin sunduğu diğer hizmetler arasında e-posta (electronic mail), FTP (File Transfer Protocol), VoIP (Voice over Internet Protocol), IRC (Internet Relay Chat), P2P (Peer-to-Peer) gibi protokoller bulunur. Bu protokoller, İnternet üzerinden farklı amaçlarla veri alışverişi yapmayı sağlarlar. Örneğin e-posta ile metin veya dosya gönderilebilir, FTP ile dosya indirilebilir veya yüklenebilir, VoIP ile sesli görüşme yapılabilir, IRC ile sohbet edilebilir, P2P ile dosya paylaşılabilir.

İnternet, günümüzde birçok farklı hizmet ve platform tarafından desteklenmektedir.

İşte diğer internet hizmetlerinin bazıları:

1- E-posta hizmetleri

E-posta, iletişim kurmak için kullanılan en yaygın internet hizmetlerinden biridir. Gmail, Outlook ve Yahoo Mail gibi popüler e-posta sağlayıcıları bulunmaktadır.

2- FTP (File Transfer Protocol)

Dosya transferi için kullanılan bir ağ protokolüdür. İnternet üzerinde dosyaların bir bilgisayardan diğerine aktarılmasını sağlamak için tasarlanmıştır. FTP, bir sunucu istemci modeli kullanır, yani bir sunucu bilgisayar ve bir istemci bilgisayar arasında bir bağlantı kurulur.

FTP’nin çalışma prensibi şu şekildedir:

İstemci, FTP istemci yazılımını kullanarak bir sunucuya bağlanır. İstemci, sunucuyla iletişim kurmak için kullanıcı adı ve şifre gibi kimlik doğrulama bilgilerini sağlar. Bağlantı kurulduktan sonra, istemci sunucu üzerindeki dosyalara erişebilir, dosya indirebilir veya sunucuya dosya yükleyebilir.

FTP’nin temel işlevleri şunlardır:

1- Dosya indirme: İstemci, sunucudaki dosyaları indirebilir ve kendi bilgisayarına kaydedebilir.
2- Dosya yükleme: İstemci, kendi bilgisayarındaki dosyaları sunucuya yükleyebilir.
3- Dosya silme: İstemci, sunucudaki dosyaları silebilir.
4- Dosya taşıma: İstemci, sunucu üzerindeki dosyaları başka bir dizine taşıyabilir.
5- Dizin oluşturma: İstemci, sunucu üzerinde yeni dizinler oluşturabilir.

FTP’nin güvenlik zayıflıkları nedeniyle genellikle şifreli bir bağlantı (FTPS veya SFTP gibi) kullanılması önerilir. Bu, verilerin şifrelenmesini sağlayarak üçüncü şahısların verilere erişmesini engeller. FTP, dosya transferi için hala yaygın olarak kullanılan bir protokoldür, ancak daha güvenli ve modern alternatifler (örneğin, HTTP tabanlı protokoller) geliştirilmiştir.

3- Dosya paylaşım hizmetleri

İnternet üzerinden dosya paylaşımı yapmak için kullanılan hizmetlerdir. Dropbox, Google Drive ve OneDrive gibi platformlar, kullanıcıların dosyalarını depolayabileceği ve paylaşabileceği çevrimiçi depolama alanı sunar.

4- Bulut depolama hizmetleri

Dosyalarınızı çevrimiçi olarak depolamanızı sağlayan hizmetlerdir. Bu hizmetler sayesinde dosyalarınıza herhangi bir cihazdan erişebilirsiniz. Amazon S3, Microsoft Azure ve Google Cloud Platform gibi büyük bulut depolama sağlayıcıları bulunmaktadır.

5- Sosyal medya platformları

Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn ve TikTok gibi sosyal medya platformları, kullanıcıların bağlantı kurduğu, içerik paylaştığı ve etkileşimde bulunduğu çevrimiçi topluluklardır.

6- Mesajlaşma uygulamaları

WhatsApp, Facebook Messenger, Telegram ve Signal gibi uygulamalar, kullanıcıların metin, sesli veya görüntülü iletişim kurmasını sağlayan popüler mesajlaşma hizmetleridir.

7- Çevrimiçi alışveriş platformları

Amazon, eBay ve Alibaba gibi platformlar, kullanıcılara çeşitli ürünleri satın almak ve satmak için çevrimiçi bir pazar sağlar.

8- Video paylaşım platformları

YouTube, Vimeo ve Dailymotion gibi platformlar, kullanıcıların videolarını yüklemelerine, izlemelerine ve paylaşmalarına olanak tanır.

9- Müzik yayını hizmetleri

Spotify, Apple Music ve Tidal gibi platformlar, kullanıcılara çevrimiçi müzik dinleme imkanı sunar.

9- Online oyun platformları

Steam, Epic Games Store ve PlayStation Network gibi platformlar, kullanıcılara çevrimiçi oyun satın alma ve oynamaya olanak sağlar.

10- Bulut tabanlı ofis üretkenlik araçları

Google Docs, Microsoft Office Online ve Zoho Office Suite gibi hizmetler, kullanıcılara bulutta belge oluşturma, düzenleme ve paylaşma imkanı sunar.

Bu listede yer alan hizmetler, internetin günlük yaşamımızın bir parçası haline gelmiş önemli bileşenleridir. Bunlar dışında birçok başka internet hizmeti de bulunmaktadır ve internet ekosistemi sürekli olarak gelişmeye devam etmektedir.

Türkiye’de internet, ilk kez 12 Nisan 1993 tarihinde kullanılmaya başlamıştır. Dijital pazarlama ajansı We Are Social’ın 2020 yılı raporuna göre Ocak 2020 itibarıyla Türkiye nüfusunun %74’ünü oluşturan 62,7 milyon kişi internet kullanmaktadır. Türkiye’de internet ile ilgili ilk çalışmalar 1980’li yıllarda başlamış; 1987’de Ege Üniversitesi’nin öncülüğünde, Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı (TÜVAKA) adıyla akademik tabanlı bir ağ kurulmuştu. Türkiye’nin ilk akademik tabanlı olmayan ve birçok kurum ve kuruluşu İnternet bağlantısına kavuşturmayı amaçlayan internet ağı projesi ise 1991 yılında ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından başlatılmıştı. Bu çerçevede ilk deneysel bağlantı 1992 yılının Ekim ayında Hollanda’ya yapılmasından sonra ilk internet bağlantısı ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığı’na ait yönlendiriciler ve PTT’den sağlanan 64 Kbps kapasiteli kiralık hat kullanılarak gerçekleştirildi ve ABD’deki NSFNet ile bağlantı kuruldu. Bu nedenle 12 Nisan tarihi, Türkiye’de İnternet’in “doğum günü” olarak kabul edilir. [1]

İnternet günümüzde hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İnternet sayesinde bilgiye daha kolay ulaşabilir, iletişim kurabilir, eğlenebilir ve öğrenebiliriz. Ancak İnternetin kullanımında da bazı sorumluluklar vardır. İnternette karşılaştığımız bilgilerin doğruluğunu kontrol etmeli, kişisel bilgilerimizi korumalı ve yasalara uygun davranmalıyız.

[1] İnternet Nedir? [nedirbil.com/internet-nedir/]