İki Bilgisayar Arasında Hızlı Dosya Aktarımı

Büyük dosyaları, film koleksiyonlarını, proje arşivlerini veya yedekleri iki bilgisayar arasında hızlı bir şekilde aktarmak modern dijital yaşamın önemli bir ihtiyacıdır. Yavaş transferler zaman kaybettirir ve sinir bozucudur. Bu kapsamlı rehber, farklı senaryolar ve teknik seviyeler için en hızlı dosya aktarım yöntemlerini detaylandırıyor.

I. Hızı Belirleyen Temel Faktörler (Bottleneck’ler)

1. Ağ Arabirimi Hızı (NIC – Network Interface Card):
   • Ethernet (Kablolu): En güvenilir ve genellikle en hızlı seçenek.
     • Fast Ethernet (100 Mbps): ~12.5 MB/s (Artık yavaş kabul edilir).
     • Gigabit Ethernet (1000 Mbps): ~125 MB/s (Yaygın standart).
     • 2.5 Gigabit (2.5 Gbps): ~312 MB/s (Giderek yaygınlaşıyor).
     • 5 Gigabit (5 Gbps): ~625 MB/s.
     • 10 Gigabit (10 Gbps): ~1250 MB/s (Profesyonel/İstekli kullanıcılar).
   • Wi-Fi (Kablosuz): Kullanışlılık sunar, ancak hız ve güvenilirlik mesafe, engeller ve ağ yoğunluğuna bağlıdır.
     • Wi-Fi 4 (802.11n): ~150 Mbps teorik (~15-20 MB/s gerçek).
     • Wi-Fi 5 (802.11ac): ~433 Mbps – 1.3 Gbps teorik (~50-100 MB/s gerçek, bağlantı kalitesine göre).
     • Wi-Fi 6/6E (802.11ax): >1 Gbps teorik (~100-200+ MB/s gerçek, uygun koşullarda). 6E 6GHz bandı ekler.
2. Ağ Altyapısı:
   • Kablolama (Ethernet için): CAT5e (Gigabit için min.), CAT6/6a/7 (daha yüksek hızlar ve daha iyi gürültü bağışıklığı için önerilir). Kalitesiz kablolar hızı düşürür.
   • Anahtar (Switch): Bilgisayarlar doğrudan bağlı değilse, aradaki anahtarın portları da yeterli hızı (Gigabit, 2.5G, 10G) desteklemeli.
   • Router (Yönlendirici): Ethernet portları ve Wi-Fi standardı (AC, AX) hızı belirler. Genellikle anahtar görevi de görür.
3. Depolama Hızı (Kaynak ve Hedef):
   • Mekanik Sabit Disk (HDD): Genellikle en büyük darboğaz. Sıralı okuma/yazma ~100-200 MB/s, rastgele erişim çok daha düşük. Özellikle çok sayıda küçük dosya aktarımında yavaş kalır.
   • Katı Hal Sürücüsü (SSD – SATA): ~500-550 MB/s sınırı. HDD’den çok daha hızlı.
   • Katı Hal Sürücüsü (SSD – NVMe PCIe): 2000 MB/s’den (PCIe 3.0) 7000+ MB/s’ye (PCIe 4.0/5.0) kadar çıkabilir. En yüksek potansiyel transfer hızı için ideal.
4. Protokoller ve Yazılım: Aktarımın nasıl yapıldığı önemlidir.
   • SMB/CIFS (Windows Paylaşımı): Kullanımı kolay, ancak bazen aşırı yük getirebilir, özellikle çok sayıda küçük dosyada.
   • FTP/FTPS/SFTP: Daha verimli olabilir, özellikle uzaktan erişimde. SFTP güvenlik ekler.
   • HTTP/HTTPS: Web sunucuları üzerinden, basit ama genellikle en hızlı değil.
   • rsync (Linux/macOS): Deltaları aktararak (değişen kısımlar) çok verimli, özellikle yinelenen yedeklemelerde.
   • Özel Protokoller (Teracopy, FastCopy, özel yazılımlar): Standart protokollerin verimsizliklerini aşmak için optimize edilmişlerdir.
5. İşlemci ve RAM: Çok düşük seviyeli sistemlerde (eski/çok zayıf CPU, çok az RAM) aktarım yönetimi darboğaz olabilir, ancak modern sistemlerde genellikle öncelikli değildir.

II. En Hızlı Aktarım Yöntemleri ve Kurulumları

1. Doğrudan Kablolu Bağlantı (En Hızlı & En Kararlı):
   • Gerekenler: İki bilgisayarda Gigabit (veya daha hızlı) Ethernet portu, Çapraz (Crossover) Ethernet Kablosu (Modern NIC’ler genellikle Auto-MDI/X ile düz kablo da çalıştırır, ama crossover daha garantilidir) veya Basit Bir Gigabit Switch ve iki düz kablo.
   • Kurulum (Windows – Switchsiz Doğrudan Bağlantı):
     1. Bilgisayarları çapraz kablo veya düz kablo (Auto-MDI/X destekliyorsa) ile doğrudan bağlayın.
     2. Her iki bilgisayarda da Denetim Masası > Ağ ve İnternet > Ağ ve Paylaşım Merkezi > Bağdaştırıcı ayarlarını değiştir yolunu izleyin.
     3. Ethernet bağdaştırıcısına sağ tıklayıp Özellikler‘e gidin.
     4. İnternet Protokolü Sürüm 4 (TCP/IPv4)‘ü seçip Özellikler‘e tıklayın.
     5. Elle IP Adresi Verin:
        • Bilgisayar 1: IP: 192.168.1.1, Alt Ağ Maskesi: 255.255.255.0
        • Bilgisayar 2: IP: 192.168.1.2, Alt Ağ Maskesi: 255.255.255.0
     6. Tamam/Uygula. Ping testi yapın (ping 192.168.1.2 veya ping 192.168.1.1).
   • Kurulum (macOS/Linux – Switchsiz Doğrudan Bağlantı): Benzer şekilde ağ arabirimine statik IP (aynı alt ağda, farklı IP’ler) atanmalıdır.
   • Paylaşımı Ayarlayın: Aktarılacak klasörü bir bilgisayarda paylaşıma açın (Windows: Klasör özellikleri > Paylaşım sekmesi; macOS: Sistem Ayarları > Paylaşım > Dosya Paylaşımı; Linux: Samba/NFS paylaşımı yapılandırın).
   • Aktarım: Diğer bilgisayardan ağ konumlarına göz atarak (\\192.168.1.1 Windows’ta, smb://192.168.1.1 macOS’ta) veya doğrudan FTP istemcisi gibi yazılımlarla bağlanın.
   • Hız Beklentisi: NIC ve depolama hızınızın düşük olanı ile sınırlıdır. Gigabit Ethernet + SSD’lerle 90-115 MB/s rahatlıkla mümkündür.
2. Yüksek Hızlı Yerel Ağ (LAN) Üzerinden:
   • Gerekenler: Her iki bilgisayar aynı yerel ağa (ev/ofis router/switch’ine) Gigabit (veya daha hızlı) Ethernet veya Wi-Fi 5/6/6E ile bağlı olmalı.
   • Kurulum: Router’ın DHCP’si genellikle IP’leri otomatik atar. Paylaşımı ayarlayın (Yukarıdaki “Paylaşımı Ayarlayın” adımı gibi).
   • Aktarım: Ağdaki bilgisayarları keşfederek veya doğrudan IP adresi ile (\\BILGISAYAR_ADI veya \\IP_ADRESI) bağlanın. Dosya Gezgini, Finder veya FTP/SFTP istemcisi kullanın.
   • Hız Beklentisi:
     • Ethernet: Gigabit ile SSD’lerde 90-115 MB/s. 2.5G/5G/10G ile sırasıyla ~250-300 MB/s, ~500-600 MB/s, ~1000-1200 MB/s (depolama izin veriyorsa).
     • Wi-Fi: Bağlantı kalitesi çok önemli. Wi-Fi 6/6E ile router’a yakın, az engelli ortamda 70-150+ MB/s mümkün. Wi-Fi 5 (AC) ile 40-90 MB/s. Gerçek hız sinyal gücünden ve ağ gürültüsünden büyük ölçüde etkilenir.
3. USB Bağlantısı (Ethernet veya Depolama Olmadan):
   • Gerekenler:
     • USB-A’dan USB-A Çapraz Kablo (Bridging Cable): Özel bir kablo ve genellikle sürücü/yazılım gerektirir. Önerilmez, genellikle yavaş ve sorunludur.
     • USB-C’den USB-C (USB-C Alt Mod: USB4/TB3/TB4): En hızlı ve en modern çözüm. Her iki bilgisayarda da USB4/Thunderbolt 3/4 destekli USB-C portu gerektirir.
   • Kurulum (USB-C – Windows/macOS):
     1. Bilgisayarları kaliteli bir USB-C kablosuyla (tercihen Thunderbolt sertifikalı) doğrudan bağlayın.
     2. Windows: Denetim Masası > Ağ ve İnternet > Ağ ve Paylaşım Merkezi > Bağdaştırıcı ayarlarını değiştir‘e gidin. Yeni bir “Direct-USB” veya “Ethernet” bağdaştırıcısı görünmeli. Statik IP atayın (örn: 192.168.10.1 ve 192.168.10.2, mask 255.255.255.0).
     3. macOS: Genellikle otomatik olarak “Köprü” arayüzü oluşturur. Sistem Tercihleri > Ağ’da kontrol edin. Statik IP gerekebilir.
     4. Paylaşımı ayarlayın (Klasik ağ paylaşımı gibi).
   • Hız Beklentisi:
     • USB 3.x Bridging: Genellikle ~300-400 MB/s civarında kalır.
     • USB4/Thunderbolt 3/4: Potansiyel olarak 40 Gbps’e kadar (5000 MB/s). Pratikte SSD hızlarıyla sınırlıdır (NVMe SSD’lerle 2000-3500+ MB/s mümkün). Mutlak hız için en güçlü seçenek.
4. Optimize Edilmiş Dosya Kopyalama Yazılımları:
   • Amaç: Windows Explorer veya macOS Finder’ın kopyalama motorundaki verimsizlikleri (özellikle çok sayıda küçük dosya ve hata durumlarında) aşmak, hızı ve güvenilirliği artırmak.
   • Popüler Seçenekler:
     • TeraCopy (Windows – Ücretli/Ücretsiz): Çok kanallı kopyalama, hata yönetimi, duraklatma/devam, doğrulama. Önemli ölçüde hız artışı sağlayabilir.
     • FastCopy (Windows – Ücretsiz): Hafif, çok hızlı, özellikle çok sayıda dosyada etkili.
     • rsync (Linux/macOS, Windows için sürümleri var – Komut Satırı): Delta aktarımı, ağ üzerinden çok verimli. Otomasyon için ideal.
     • Robocopy (Windows – Komut Satırı): Güçlü, scriptlenebilir. /MT parametresi çoklu iş parçacığı ile hızı artırır.
   • Hız Avantajı: Özellikle çok sayıda küçük dosya ve ağ üzerinden aktarımda standart kopyalamaya göre belirgin hız artışı (bazen %30-50 veya daha fazla).
5. Yüksek Hızlı Harici Depolama (Ara Bellek Olarak):
   • Senaryo: İnternet bağlantısı yok, ağ kurmak pratik değil veya USB-C doğrudan bağlantı mümkün değilse.
   • Gerekenler: Yüksek hızlı harici SSD (USB 3.2 Gen 2×2 / Thunderbolt NVMe SSD’ler idealdir).
   • Yöntem: Dosyaları kaynak bilgisayardan harici SSD’ye kopyalayın (NVMe SSD’lerde 800-1000+ MB/s). SSD’yi hedef bilgisayara takın ve dosyaları oraya kopyalayın.
   • Avantaj: Basit, taşınabilir, ağ bağımlılığı yok. İki kopyalama süresi toplamı, yavaş bir ağ üzerinden tek kopyalamadan genellikle daha hızlıdır.
   • Hız Beklentisi: Harici SSD’nin okuma/yazma hızına ve bilgisayarların USB/Thunderbolt port hızına bağlıdır.

III. İnternet (WAN) Üzerinden Hızlı Aktarım

1. Bulut Depolama (Sadece Çok Hızlı İnternet Varsa):
   • Yöntem: Dosyaları kaynaktan buluta (Google Drive, Dropbox, OneDrive, pCloud, Filen vb.) yükleyin. Hedef bilgisayardan buluttan indirin.
   • Hız Beklentisi: Yüksek oranda İnternet yükleme (Upload) ve indirme (Download) hızınıza bağlıdır. Çoğu ev internetinde yükleme hızı indirme hızından çok daha düşüktür (örn: 100 Mbps indirme / 10 Mbps yükleme). Büyük dosyalar için çok yavaş olabilir.
   • İpuçu: Yükleme/indirme sınırı olmayan ve yüksek hız sunan bulut sağlayıcılarını seçin. Parçalı yükleme yapan istemciler (rclone, MultCloud) yardımcı olabilir.
2. Doğrudan P2P (Peer-to-Peer) Bağlantı Yazılımları:
   • Amaç: Bulut sunucularını atlayarak iki bilgisayarı doğrudan birbirine bağlamak, yükleme hızı kısıtlamasını aşmak.
   • Popüler Seçenekler:
     • Resilio Sync (eski BTSync): Güçlü, özel, P2P senkronizasyon.
     • Syncthing: Açık kaynaklı, P2P, gizlilik odaklı.
     • WeTransfer Pro / Firefox Send (alternatifler): Büyük dosyalar için bağlantı paylaşımı, ama genellikle bulut üzerinden).
     • Snapdrop (snapdrop.net): Web tabanlı, aynı yerel ağda P2P. Kullanımı çok kolay.
   • Hız Beklentisi: Her iki tarafın İnternet yükleme/indirme hızının düşük olanı ile sınırlıdır. Ancak, bulut yüklemesinden daha hızlı olabilir çünkü veri doğrudan hedefe gider (eğer NAT delme başarılı olursa – yazılım bunu halleder).
3. FTP/FTPS/SFTP Sunucusu Kurma:
   • Yöntem: Bir bilgisayarda (tercihen hızlı yüklemeye sahip olan) FileZilla Server, vsftpd (Linux) gibi bir sunucu kurun. Port yönlendirme (port forwarding) ayarlayın. Diğer bilgisayar FileZilla Client, WinSCP gibi bir istemci ile bağlansın.
   • Hız Beklentisi: Sunucu tarafının yükleme hızı ve istemci tarafının indirme hızı ile sınırlıdır. Sunucu tarafında SSD kullanmak önemlidir. Güvenlik için mutlaka FTPS veya SFTP kullanın.

IV. Hızı Maksimize Etmek İçin İpuçları

1. Kablolu Her Zaman Kablosuzdan İyidir: Mümkünse Gigabit Ethernet veya daha iyisini kullanın. Wi-Fi sadece kablolu mümkün değilse kullanılmalı.
2. Ağ Altyapınızı Güncelleyin: Gigabit’ten düşük switch/router/NIC’leri yükseltin. CAT6/6a kablolara geçin.
3. SSD Kullanın: Kaynak ve hedefte SSD kullanmak, özellikle HDD’ye kıyasla devasa hız artışı sağlar.
4. Optimize Yazılımlar Kullanın: TeraCopy, FastCopy, rsync, robocopy gibi araçları tercih edin.
5. SMB 3.0+ Kullanın (Windows): Modern SMB sürümleri çoklu kanal (multichannel) ve daha iyi performans sunar. Her iki Windows da güncel olmalı.
6. Antivirüs/Güvenlik Duvarı Kontrolü: Gerçek zamanlı tarama bazen aktarımı yavaşlatabilir. Güvenilir bir ağdaysanız geçici olarak devre dışı bırakmayı deneyebilirsiniz (dikkatli olun). Güvenlik duvarının paylaşım portlarını (139, 445, 21, 22) engellemediğinden emin olun.
7. Çok Sayıda Küçük Dosyayı Paketleyin: Binlerce küçük dosyayı tek bir ZIP/RAR/7z arşivi yapmak aktarım süresini dramatik şekilde azaltır.
8. İşletim Sistemini ve Sürücüleri Güncel Tutun: Performans ve uyumluluk düzeltmeleri içerir.
9. Ağ Yükünü Azaltın: Aktarım sırasında diğer ağ yoğun uygulamaları (video akışı, büyük güncellemeler, bulut senkronizasyon) durdurun.
10. Doğrudan Bağlantıları Değerlendirin: USB-C/USB4/Thunderbolt doğrudan bağlantı veya Ethernet crossover en yüksek potansiyeli sunar.

V. Yöntem Seçim Tablosu

Değerlendirme:

İki bilgisayar arasında gerçekten hızlı dosya aktarımı için altın standart Gigabit (veya daha hızlı) Ethernet kablolu bağlantı veya USB4/Thunderbolt doğrudan bağlantı ile birlikte SSD depolama ve TeraCopy/FastCopy gibi optimize yazılımların kullanılmasıdır. Wi-Fi 6/6E, kablosuzda iyi bir alternatif sunsa da kablolunun tutarlılığına ve hızına genellikle erişemez. İnternet üzerinden aktarımda ise P2P yazılımlar, yükleme hızı kısıtlaması olan bulut çözümlerine göre genellikle daha iyi performans sağlar.

Hızınızı sınırlayan faktörü (ağ, depolama, protokol/yazılım) doğru tespit edip ona yönelik çözümler uygulayarak aktarım sürelerinizi önemli ölçüde kısaltabilirsiniz.