IANA Nedir?

İnternet dünyasının sorunsuz ve uyumlu şekilde işlemesi, arka planda çalışan çeşitli kurum ve organizasyonların çabalarına bağlıdır. Bu kurumların başında gelen Internet Assigned Numbers Authority (IANA), internetin teknik altyapısının düzenlenmesi ve yönetilmesinde hayati rol oynamaktadır. IANA, internet protokollerinin tanımlanması, IP adreslerinin tahsisi ve alan adları sisteminin (DNS) yönetimi gibi kritik görevleri üstlenir. Bu sayede, küresel internet ağı üzerinde cihazların birbiriyle uyumlu şekilde iletişim kurabilmesi ve doğru yönlendirmeler yapılabilmesi sağlanır. IANA’nın çalışmaları, internetin sürekli gelişen yapısına ayak uydurabilmesi ve kullanıcıların sorunsuz deneyim yaşayabilmesi için temel yapı taşıdır. Bu makalede, IANA’nın görevleri, tarihçesi ve internet üzerindeki etkileri detaylı şekilde ele alınacaktır.

IANA Nedir?

İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurulu (Internet Assigned Numbers Authority – IANA), internetin temel protokollerini yöneten ve internet adres alanlarını tahsis eden kuruluştur. IANA, internet protokolü (IP) adresleri, etki alanı adları, kök DNS sunucuları ve diğer internet kaynaklarının tahsisini ve yönetimini sağlar.

1- IP adresi tahsisi:

IANA, internetin IP adres alanlarını tahsis eder. IPv4 ve IPv6 adreslerini yönetir ve bu adres bloklarını internet hizmet sağlayıcılarına, şirketlere ve diğer kuruluşlara dağıtır.

2- Etki alanı adı tahsisi:

IANA, etki alanı adı sisteminin kök düzeyindeki etki alanlarını yönetir. Kök DNS sunucularını tanımlar ve bu sunuculara ilişkin bilgileri günceller.

3- Protokol parametre tahsisi:

IANA, internet protokollerinin standartlarına ilişkin parametrelerin tahsisini yapar. Örneğin, Transmission Control Protocol (TCP) ve User Datagram Protocol (UDP) gibi protokollerde kullanılan port numaralarını ve Internet Control Message Protocol (ICMP) gibi protokollerin kodlarını yönetir.

4- Diğer görevler:

IANA, internetin temel protokollerinin yönetimi için diğer görevleri de yerine getirir. Örneğin, internet zaman protokolü (NTP) ile ilgili zaman dilimi tahsisini, rastgele sayı üreteçleri için tahsisleri ve daha fazlasını yapar.

IANA, internetin temel işleyişini sağlamak için Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) adlı özel bir kuruluş tarafından denetlenir. ICANN, IANA’nın yönetim politikalarını belirler ve onun adına operasyonel görevleri yürütür. IANA’nın rolü, internetin büyümesi ve gelişmesiyle birlikte önemli bir hale gelmiştir ve küresel internetin sürdürülebilirliği için kritik bir öneme sahiptir.

Türkiye’de İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurulu’nun (Türkiye İANA) işlevini Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bünyesindeki Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) yürütmektedir. Türkiye İANA, Türkiye’nin internet adres alanları, etki alanı adları ve diğer internet kaynaklarının tahsisi ve yönetimiyle ilgilenir.

Türkiye İANA’nın temel görevleri şunlardır:

1- IP adresi tahsisi:

Türkiye İANA, Türkiye’ye tahsis edilen IP adres bloklarını yönetir ve bu adres bloklarını internet hizmet sağlayıcılarına, şirketlere ve diğer kuruluşlara dağıtır. Türkiye’deki internet trafiğinin doğru ve etkin yönlendirilmesini sağlamak için IP adres tahsisini düzenler.

2- Etki alanı adı tahsisi:

Türkiye İANA, Türkiye’ye ait etki alanı adları ve bunların alt alanlarının yönetiminden sorumludur. Türkiye’nin ülke uzantılı alan adları (.tr) ve diğer etki alanlarına ilişkin tahsisleri yapar ve bu alan adlarının yönetimini sağlar.

3- DNS (Domain Name System) hizmetleri:

Türkiye İANA, Türkiye’deki kök DNS sunucularının yönetimini gerçekleştirir. Kök DNS sunucularının güncel bilgilerini sağlar ve bu sunucuların doğru bir şekilde çalışmasını temin eder.

5- Diğer görevler:

Türkiye İANA, Türkiye’ye ait internet protokolleri ve standartlarıyla ilgili diğer tahsis ve yönetim görevlerini yerine getirir. Örneğin, Türkiye’ye ait protokol parametrelerini tahsis eder ve ilgili internet standartlarını uygular.

Türkiye İANA, Türkiye’nin internet altyapısının etkin ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla çalışmalarını yürütür. TÜBİTAK ULAKBİM’in koordinasyonunda faaliyet gösteren Türkiye İANA, Türk internet kullanıcılarının ve kuruluşlarının internete erişimini kolaylaştırmak ve Türkiye’nin internetin geleceğine yönelik stratejilerini belirlemek için çalışmalarını sürdürmektedir.