Yazılım dünyası, sürekli gelişen teknolojilerle birlikte durmaksızın ilerliyor. Bu gelişim, yeni dillerin, çerçevelerin (framework), kütüphanelerin ve teknolojilerin doğmasına sebep olurken; bir yandan da geçmişte önemli yere sahip kodların ve teknolojilerin unutulmasına yol açıyor. Bu yazıda, tarihsel süreçte önem arz etmiş ama zamanla yok olmaya yüz tutmuş yazılım dilleri, platformlar, kod parçaları ve yazılım paradigmaları ele alınacaktır.
1. Unutulan Programlama Dilleri
a. COBOL
1959 yılında geliştirilen COBOL, iş dünyasında uzun yıllar boyunca yaygın olarak kullanıldı. Özellikle finans sektöründeki ana bilgisayar sistemlerinde yerini alan COBOL, günümüzde hâlâ bazı kurumsal sistemlerde aktif olsa da, yeni nesil geliştiriciler tarafından neredeyse hiç tercih edilmemektedir.
b. FORTRAN
Bilimsel ve mühendislik hesaplamalarında kullanılan FORTRAN, uzun süre boyunca akademik çevrelerin vazgeçilmeziydi. Ancak, modern programlama dillerinin daha esnek ve okunabilir yapıları sayesinde FORTRAN yerini Python ve benzeri dillere bırakmaktadır.
c. Pascal ve Delphi
Bir zamanlar eğitim amaçlı popüler olan Pascal, ardından gelen Delphi ile GUI geliştirme alanında önemli rol oynadı. Ancak bugün bu dillerin yerini C#, Java ve modern framework’ler almış durumda.
2. Unutulmuş Teknolojiler ve Platformlar
a. Flash (ActionScript)
Bir dönemin en yaygın multimedya çözümü olan Adobe Flash, güvenlik açıkları ve mobil cihazlarla uyumsuzluğu nedeniyle tarihe karıştı. 2020 itibarıyla resmi olarak desteklenmemekte ve ActionScript dili de bu süreçte yok olmuştur.
b. Silverlight
Microsoft’un web uygulamaları için geliştirdiği Silverlight, kısa süreli popülariteye ulaşmış olsa da HTML5’in yükselişi ile birlikte silinip gitmiştir.
3. Yok Olmaya Yüz Tutan Kod Parçaları ve Yaklaşımlar
a. Spagetti Kod
Özellikle 80’li ve 90’lı yıllarda, yapılandırılmamış programlama alışkanlıklarının sonucu olarak ortaya çıkan spagetti kodlar, modern yazılım geliştirme prensipleriyle tamamen çelişmektedir. Bugün, bu tür kodların sürdürülebilirliği neredeyse imkânsız görülmektedir.
b. Donanıma Bağlı Kodlar
Donanıma özel yazılmış kod parçaları (örneğin BIOS seviyesinde yapılan düşük seviye müdahaleler), günümüzde platform bağımsız yazılım geliştirme yaklaşımlarının ve bulut sistemlerinin yükselişiyle önemini kaybetmektedir.
4. Açık Kaynak Olmayan Eski Yazılımlar
Kapalı kutu yazılımlar ve özel kod blokları, topluluk desteğinden uzak kaldıkça yok olmaya mahkûmdur. Örneğin eski sürüm ERP veya CRM yazılımlarının kaynak kodlarına erişim olmadığında, güncelleme ve bakım imkânsız hale gelir.
5. Yazılımın Arkeolojisi: Kodların Tarihe Tanıklığı
Yazılım arkeolojisi olarak adlandırılan alanda, artık kullanılmayan eski sistemlerin ve kodların belgelenmesi önem taşır. Bu kodlar sadece teknik değil, aynı zamanda kültürel birer miras olarak da değerlidir.
Değerlendirme
Yazılım dünyası, tıpkı yaşayan bir organizma gibi gelişiyor, evriliyor ve zamanla bazı parçalarını geride bırakıyor. Unutulan ya da yok olan kodlar, günümüz yazılım mimarisinin nasıl bu noktaya geldiğini anlamak için kıymetlidir. Geçmişten ders çıkararak, sürdürülebilir, güncel ve açık kaynaklı çözümler üretmek ise geleceğin en büyük garantisidir.
