Web performansı ve kullanıcı deneyimi, günümüz dijital dünyasında büyük öneme sahip. Özellikle mobil cihazlarda kullanıcıların web sitesinde geçirdiği süre, sitenin yüklenme hızı ve içerik düzeninin sabit kalması gibi faktörler tarafından etkilenir. Bu bağlamda, Google’ın 2020’de tanıttığı Core Web Vitals metrikleri, web sitelerinin kullanıcı deneyimini ölçmek için önemli bir referans noktası haline gelmiştir. Bu metriklerden biri olan Kümülatif Düzen Kayması (Cumulative Layout Shift – CLS), web sitelerinin performans değerlendirmelerinde büyük rol oynar.
Kümülatif Düzen Kayması (Cumulative Layout Shift – CLS): Web Performansının Gizli Katili
CLS Nedir?
CLS, bir web sayfasındaki görsel elementlerin sayfa yüklenirken veya kullanıcının sayfa ile etkileşimde bulunurken istemsizce yer değiştirmesini ifade eden bir performans metriğidir. Bu kaymalar, kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyebilir; örneğin, bir bağlantıya tıklamaya çalışırken linkin yer değiştirmesi sonucu yanlış bir öğeye tıklama gibi durumlar yaratabilir.
Google’ın tanımına göre CLS, bir sayfadaki görünür elementlerin yer değiştirip değiştirmediğini ölçer. Yani sayfanın yüklenmesi sırasında içeriklerin stabil kalıp kalmadığını inceler. Yüksek CLS skoru, sayfanın kullanıcıyı rahatsız eden ve beklenmedik düzen değişikliklerine neden olduğu anlamına gelir. Düşük CLS skoru ise sayfanın daha stabil ve kullanıcı dostu olduğunu gösterir.
CLS Nasıl Hesaplanır?
CLS, iki ana bileşenden oluşan bir hesaplama formülü kullanılarak belirlenir: Etkilenen Alan (Impact Fraction) ve Mesafe Fraksiyonu (Distance Fraction).
- Etkilenen Alan (Impact Fraction): Bir elementin hem orijinal pozisyonu hem de yeni pozisyonu dikkate alınarak hesaplanan, ekranın ne kadarının etkilenmiş olduğunu gösteren orandır.
- Mesafe Fraksiyonu (Distance Fraction): Bir elementin, sayfada ilk yüklendiği konumdan sonrasındaki konumuna olan kayma mesafesinin, ekran boyutuna oranıdır.
CLS skoru, bu iki bileşenin çarpımıyla hesaplanır. Genel olarak bir sayfanın toplam CLS skoru, tüm element kaymalarının etkisi toplanarak belirlenir. Sayfa stabilitesi için en ideal hedef, CLS skorunun 0.1 veya daha düşük olmasıdır.
CLS Neden Önemlidir?
CLS, kullanıcı deneyimi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Bir web sayfasının içeriğinin sürekli kayması, kullanıcının sinirlenmesine veya siteyi terk etmesine yol açabilir. Özellikle mobil cihazlarda, yanlış tıklamalar sonucunda istenmeyen sayfalara yönlendirilme gibi sorunlar yaşanabilir. Bu da dolaylı olarak işletmelerin satış ve dönüşüm oranlarını etkileyebilir.
Yüksek CLS skoru, şunlara neden olabilir:
- Kullanıcıların hayal kırıklığına uğraması
- Kullanıcıların siteyi terk etme oranlarının artması
- Düşük dönüşüm oranları
- SEO performansının düşmesi (Google, düşük CLS skoruna sahip sitelere öncelik verir)
CLS’yi Arttıran Faktörler
CLS’yi etkileyen çeşitli faktörler vardır. İşte bu faktörlerden bazıları:
- Görsellerin ve Videoların Boyutlandırılmaması: HTML’de boyutları belirlenmemiş görseller veya videolar, sayfa yüklendikçe farklı boyutlarda görüntülenebilir. Bu durum, sayfanın diğer içeriklerinin yer değiştirmesine neden olur.
- Dinamik Olarak Eklenen İçerik: Bir sayfaya sonradan eklenen reklamlar, banner’lar veya iframe’ler gibi içerikler, kullanıcı etkileşiminden bağımsız olarak aniden sayfada belirir ve diğer öğeleri yerinden oynatır.
- Yazı Tipi Yüklenmesi: Web fontlarının yüklenmesi sırasında, tarayıcıların varsayılan fontları geçici olarak kullanması ve ardından web fontu yüklendiğinde içeriğin yeniden düzenlenmesi CLS’ye neden olabilir.
- Asenkron Yükleme: JavaScript veya CSS dosyalarının asenkron olarak yüklenmesi, sayfanın bazı bölümlerinin beklenmedik şekillerde düzenlenmesine yol açabilir.
CLS Nasıl Optimize Edilir?
Web sitenizin CLS skorunu düşürmek ve kullanıcı deneyimini iyileştirmek için bazı stratejiler şunlardır:
- Görseller ve Videolar için Sabit Boyutlar Belirleyin: HTML ve CSS kullanarak tüm medya dosyaları için genişlik ve yükseklik değerlerini belirlemek, sayfanın düzenini sabit tutmaya yardımcı olur.
- Reklam Alanlarını Rezerv Edin: Dinamik olarak eklenen reklamlar için belirli boş alanlar ayırarak, sayfa düzeninin bozulmasını önleyebilirsiniz.
- Fontları Optimize Edin: Web fontlarının yüklenmesi sırasında oluşabilecek kaymaları önlemek için
font-display: swap;özelliğini kullanabilirsiniz. Bu özellik, font yüklendiğinde mevcut olan fontun yerine hızlıca geçmesini sağlar. - Kritik CSS ve JS’yi Ön Yükleyin: Sayfanın üst kısmında görünen içeriği (above-the-fold) hızlı bir şekilde yüklemek ve bu içeriklerin kaymasını önlemek için kritik CSS ve JavaScript dosyalarını önceden yüklemek iyi bir uygulamadır.
Değerlendirme
Kümülatif Düzen Kayması (CLS), web sayfasının kullanıcı deneyimi üzerindeki etkisini doğrudan ölçen önemli metrik olarak öne çıkmaktadır. Özellikle mobil cihazlarda kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyen bu sorun, uygun optimizasyon teknikleriyle minimize edilebilir. Web performansını iyileştirmek isteyen geliştiricilerin ve site sahiplerinin CLS’ye dikkat etmeleri, kullanıcı memnuniyetini artırarak dönüşüm oranlarına olumlu katkı sağlayacaktır.
Kullanıcı dostu ve hızlı bir web deneyimi, hem ziyaretçiler hem de arama motorları tarafından ödüllendirilecektir. Bu nedenle CLS optimizasyonu, modern web geliştirme süreçlerinde vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir.
